گفتار درمانی یکی از رشته‌های علوم توان بخشی به شمار می‌رود که به شناخت آسیب‌های گفتاری و زبانی می‌پردازد. در این رشته، متخصصی به نام درمانگر وجود دارد که وظیفه او بررسی، تشخیص و درمان هر گونه اختلال در زمینه ارتباط، درک، صوت و حتی بلع است. در این مطلب به بررسی گفتار درمانی کودکان می‌پردازیم.
در صورتیکه کودک با مشکلاتی همچون تلفظ در کلمات مواجه است، یک متخصص درمانگر به کمک او می‌آید تا در زمینه حل مشکلات زبانی، ارتباطی و مهارتهای زبانی- کاربردی رشد پیدا کند.
متخصصین، مشاورین و درمانگران مجموعه فرزندان برتر برای شما عزیزان بهترین مقالات در ارتباط با گفتار درمانی کودکان را تهیه دیده اند که مقاله ای که مطالعه می فرمائید، مقاله اصلی گفتار درمانی است. برای مطالعه مقالات مرتبط از جدول پائین گزینه مربوطه را انتخاب کنید.
جدول مطالب گفتار درمانی کودکان
- گفتار درمانی کودکان چیست؟
- فواید گفتار درمانی
- اختلالات گفتار درمانی
- چه زمانی به گفتار درمان نیاز داریم
- گفتار درمانی به چه کاری می آید
- در چه مواردی باید به گفتار درمانگر مراجعه کرد
- تمرین های گفتار درمانی
- بازی های گفتار درمانی
- تمارین حرکتی، دهانی و گفتاری
- چگونه متوجه شویم کودک نیاز به گفتار درمانی دارد
- درمان تاخیر در گفتار
- سنین گفتار درمانی
- نرم افزار آموزش گفتار درمانی بیان
- هزینه گفتار درمانی در منزل
- سن مناسب برای گفتار درمانی کودکان
- نظرات کاربران درباره این مطلب
- مقالات مرتبط با گفتار درمانی
شاید شما هم کودکانی را دیده باشید که در گفتار مشکل دارند؛ مثلا نمی توانند کلمات را به صورت روان ادا کنند و افکار خودشان را به صورت یک جمله کامل بیان کنند! این کودکان، کلمات و هجاهای صوتی را به صورت شکسته می گویند و به همین دلیل است که نمی توانند به صورت واضح حرف بزنند.
تلفظ نادرست حروف، نداشتن دایره واژگان وسیع، لکنت زبان، مکث طولانی، مشکل در برقراری ارتباط با دیگران و... از جمله رایج ترین اختلالات گفتاری هستند. مشکل در گفتار باعث می شود که کودک نتواند با دیگران ارتباط برقرار کند و به همین دلیل، اعتماد به نفسش کاهش پیدا می کند. در این موارد، باید مشکل گفتار کودکان را با کمک علم گفتار درمانی برطرف کرد.
گفتار درمانی کودکان چیست؟
گفتار درمانی، روشی است که به بهبود گفتار کودک منجر می شود. این روش به کودک کمک می کند تا مشکلات کلامی و گفتاری خود مانند اختلالات واجی و صدا، بیان ضعیف، لکنت زبان و... را برطرف کند.
گفتار درمانی به کودکان یاد می دهد که حجم صدای تولید شده را کنترل کنند و کلمات و صداها را به صورت کاملا درست ادا کنند. در گفتار درمانی به کودکان یاد داده می شود که کلمات موردنظر خود را در قالب جمله بیان کنند. به طور کلی می توان گفت که گفتار درمانی، علم بررسی بیماری یا اختلالاتی است که روی گفتار فرد تاثیر می گذارد.
برخلاف تصور بسیاری از افراد، گفتار درمانی به معنای درمان با گفتار نیست؛ بلکه درمان اختلالات گفتار و زبان است. به یاد داشته باشید که گفتار درمانی با مشاوره فرق دارد.
رشته گفتار درمانی تنها محدود به اصلاح مشکلات تلفظی (همچون عدم توانایی تلفظ صحیح حرف سین) نیست.
متخصصان درمانگر وظیفه درمان کودکانی به عهده دارند که در درک و بیان زبان مادری دچار مشکل هستند. همچنین در افراد بزرگسال نیز گفتار درمانی برای افرادی مناسب بوده که نمی‌توانند خوب صحبت کنند و ضعف گفتاری دارند.
در واقع ضرورت استفاده از خدمات گفتار درمانی مخصوص سن خاصی نبوده و ممکن است افراد در سنین مختلف به این خدمات نیاز پیدا کنند. از یک نوزاد گرفته تا افراد مسنی که در اثر سکته قدرت تکلم خود را از دست داده‌اند، ممکن است در مقطعی لازم باشد که به متخصص درمانگر مراجعه کنند. بهترین درمانگر کسی است که بتواند با افراد در سنین متفاوت، ارتباط درست برقرار نماید.
عمده ترین اختلالات گفتاری، عقب ماندگی ذهنی است که خود می تواند پایه گذار بسیاری از اختلالات دیگر باشد. در بحث مشکل جسمی باید به نقیصه های کم شنوایی و ناشنوایی، کم بینایی یا نابینایی اشاره کرد. در سیستم شنیداری، بیان گفتار از طریق شنیدن حاصل می شود که چنان چه اختلالی در این قسمت به وجود آید، تأخیر در رشد زبان و گفتار، قابل مشاهده است.
کودکانی که از سلامت فیزیکی و عاطفی برخوردارند، در تکلم، استقلال یافته تر از کودکانی اند که در خانواده های پر تنش زندگی می کنند. در این خانواده ها رشد حسی و حرکتی، با محدودیت پیش می رود زیرا زبان، نیاز به یک هماهنگی عصبی دارد و تأخیر در مهارت های حسی و حرکتی، رشد گفتار را کُند و با مشکل روبه رو می سازد.
در عملکرد گفتار، نقش هوش طبیعی را نباید نادیده گرفت؛ هوش می تواند شناخت نمادها را به همراه داشته باشد تا فرد، از دیگر عملکردهای شناختی هم چون توجه کردن، شناسایی و ایجاد ارتباط و ذخیره ی آن در حافظه بهره گیرد.ارزیابی و مطالعه دقیق اختلالات گفتار و زبان یا اختلالات ارتباطی و همچنین نوتوانی و بازتوانی، اختیارات متخصصین گفتار درمانگر است.
مادر،الگویی مناسب و مثبت در راستای رشد گفتار کودک است که این ارتباط عاطفی نباید خدشه دار شود و خلل و انحرافی در آن شکل گیرد. باید توجه داشت که رشد زبان از لحاظ جنسیتی در دختران، زودتر و بیش تر از پسران آغاز می شود؛ به خصوص در خانواده های تک فرزندی که توجه زیادی به آموزش زبان فرزند می شود.
کودکان علاقه ی زیاد به عضو شدن در گروه همسالان خود دارند و تلاش زیادی در این جهت، انجام می دهند تا بر رشد و پیشرفت گفتار خود بیفزایند؛ در واقع انگیزه صحبت کردن در گروه های هم سن، افزایش می یابد و به طور دسته جمعی به تماشای تلویزیون و یا نقاشی و نوشتن می پردازند.
مشکلات گفتاری را می توان در مرز بین 12 تا 24 ماهگی مشاهده کرد. در این سن، کودک به جای گفتار باید بتواند از علم اشاره به خوبی بهره ببرد مانند (بای بای یا بَه بَه) و در تقلید صداها مشکلی نداشته باشد مانند تقلید صدای یک حیوان، جیغ زدن و...
زمانی که سن کودک از 2 سالگی فراتر رفت، باید بتواند صداها و لغاتی را بیان کند و فقط مختص یک صدا یا لغت – آن هم تکراری – نباشد. در صحبت کردن، خانواده ها باید به تُن صدا و گرفتگی آن توجه داشته باشند. کودکانی که در این سن، در انجام کارهای ساده، با مشکل مواجه می شوند، جملات را به طور کامل بیان نمی کنند و فقط از کلمات محدود استفاده می نمایند و به طور کلی در فهمیدن و درک مطالب مشکل دارند،در معرض خطر قرار دارند و به منظور پیش گیری از مشکلات گفتاری باید توجه بیش تری به آنان نمود.
در چنین شرایطی است که اگر والدین متوجه مشکلات خاصی در روند گفتاری فرزند خود بشوند حتما باید از کمک تخصصی یک گفتار درمانگر بهره برده و مشاوره لازم را داشته باشند.
فواید گفتار درمانی
در بین عموم مردم و جامعه پزشکی، گفتار درمانی اهمیت ویژه‌ای دارد. همانطور که می‌دانیم زبان، اصلی‌ترین راه برای برقراری ارتباط با دیگران است. گفتار درمانی باعث حل مشکلات ناشی از اختلالات ارتباطی و گفتاری می‌شود.
با کمک از خدمات گفتار درمانی نه تنها باعث بهبود بیان، زبان و درک کودک شده بلکه مشکلات بلع و غذا خوردن او نیز حل می‌شود. در موارد بسیاری دیده شده کودکانی که با مشکل تکلم درگیر هستند، در بلع نیز ضعف دارند. درمانگرها با استفاده از تمارینی مختلفی که طراحی کرده‌اند، مشکلات تکلم، ارتباط و حتی غذا خوردن کودکان را حل می‌کنند.
- طراحی و اجرا تمرین برای قسمت دهان، که جهت تولید صدا و ساخت کلمات و جملات به کار می‌روند.
- برای بهبود توانایی درک و بیان گفتار کودک نیز از تصاویر و علائم و سیستم‌های همچون کامپیوتر، موبایل و ... بهره می‌برند.
اختلالات گفتار درمانی
گفتار ( تکلم)، زبان، بلع، صوت و ارتباط از جمله حوزه‌های اصلی در گفتار درمانی هستند. برخی از مشکلات گفتار درمانی به این صورت هستند:
- مشکلات در پیدا کردن کلمات: این نوع مشکلات معمولا به علت نقص‌های خاص زبانی همچون تاخیر زبانی به وجود می‌آیند.
- مشکلات در زمینه ارتباط اجتماعی: معمولا در چگونگی انتقال افکار و نظرات به دیگران بروز می‌کند.
- آسیب ساختاری زبان: فرد در ساخت جمله با مشکل مواجه می‌شود. جملاتی توسط کودک ساخته می‌شود، دستور زبان درستی ندارند.
- مشکلات در زمینه خواندن و نوشتن: این مشکلات ناشی از ارتباط حروف و صداها، ارتباط کلمات و معنی هستند.
- مشکلات صوتی: فرد صداهای بسیار نازک و یا گوش خراشی تولید می‌کند. این صداها باعث تضعیف ارتباط اجتماعی این فرد میشوند.
- مشکلات ادراکی: باعث ضعف در ارتباط برقرار کردن فرد با سایرین می‌گردد.
چه زمانی به گفتار درمان نیاز داریم؟
کودکی که در صحبت کردن با مشکلات گفتاری مواجه است، اعتماد به نفس خوبی ندارد. با مراجعه به گفتار درمان این قبیل مشکلات نیز حل می‌گردند.
کودکانی که مشکلات گفتاری دارند از حجم صدا خود به خوبی استفاده نمی‌کنند. زمانی که کودک با اختلالات گفتاری رو به رو است و برای منتقل کردن پیام به سختی تلاش می‌کند که از کلمات درست استفاده کند و یا در استفاده از گرامر زبان مشکل دارد، حتما باید به گفتار درمان مراجعه کند.
- عدم برقراری ارتباط کلامی یا غیر کلامی از سوی کودک.
- خودتان و اطرافیانتان به سختی متوجه صحبت های کودک می شوید.
- حرف زدن کودک شما با تکرار کلمات، لکنت زبان، طولانی شدن و مکث همراه است و همین موضوع باعث اختلال در گفتار می شود.
- وقتی کودک می خواهد افکار خود را بیان کند، با کلمات مبارزه می کند.
- کودک در برقراری ارتباط مستقیم با دیگران، همکاری با دیگران، دوست داشتن، بازی کردن و... مشکل دارد.
- البته ممکن است به دلایل دیگر هم کودک شما به گفتار درمانی نیاز داشته باشد؛ مثلا کودکانی که بیماری خاص دارند، در برقراری ارتباط کلامی مشکل داشته و به گفتار درمانی نیاز دارند. کودکان مبتلا به اوتیسم و اختلالات شنوایی به گفتار درمانی نیاز دارند تا بهتر بتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند.
- همچنین کودکانی که دیر حرف می زنند یا تاخیر در صحبت کردن دارند، یعنی گفتار و زبان آنها رشد نکرده و باید به گفتار درمانگر مراجعه کنند.
- گاهی اوقات، فرزند شما در حرف زدن، تلفظ کلمات و خواندن متون خوب عمل می کند؛ اما به گفتار درمانی نیاز دارد تا بتواند مهارتهای زبان خود را تقویت کرده و با کمک ارتباط کلامی، بتواند دوستان جدیدی پیدا کند و توانایی های خود را بهتر در معرض نمایش قرار دهد.
- کودک دارای اختلال کم شنوایی یا ناشنوایی است.
- حیطه گفتار درمانی تا جایی هست که اشکال در درک کلام از طرف کودک نیز ایجاد می شود.
- در بیشتر اوقات کودک در بلع غذا و خوراکی نیز دچار اختلال است.
- کودک در شروع گفتار خود تاخیر دارد.
- کودک در تلفظ اصوات گفتاری، اشکال دارد.
- در صورت تشخیص بروز هر یک از اختلالات فلج مغزی، اوتیسم، اختلال یادگیری ،گفتار درمانی در آغاز به شناسایی ماهیت گفتار و زبان و رشد طبیعی آن و سپس به بررسی اختلالات مربوط پرداخته و در جهت رفع آنها می کوشد.
در یک عبارت کوتاه می توان گفت هرگاه نحوه صحبت کردن گوینده بیش از محتوای سخن او، توجه شنونده را به خود جلب کند، وی مشکوک به اختلال گفتاری است. هرگونه اشکالی در نحوه گفتار و یا ناتوانی در درک گفته های دیگران می تواند موجب اختلال در روابط اجتماعی شخص مبتلا گردد.
این مسئله به نوبه خود موجب صدمات روحی و عاطفی و متزلزل شدن بهداشت روانی فرد و خانواده می شود. این نارسائیها مانند بسیاری از بیماریها، مزمن تر گردد، عواقب ناگوار بیشتری خواهد داشت. بنابراین ارائه هر چه سریعتر و بهتر خدمات گفتار درمانی برای اشخاص مبتلا ضروری است. در این همکاری سایر متخصصین که بیماران مبتلا به اختلالات گفتار و زبان به آنها مراجعه می کنند، برای تشخیص به موقع و ارجاع مناسب، حیاتی و ارزشمند است.
ارزیابی و مطالعه دقیق اختلالات گفتار و زبان یا اختلالات ارتباطی و همچنین نوتوانی و بازتوانی، اختیارات متخصصین گفتار درمانگر است.روند ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتار و زبان در گفتاردرمانی مانند سایر بیماریها شامل معاینات و بررسیهای ویژه می باشد.در مرحله بعدی و پس از تشخیص ویژگیهای اختلال، درمان بیمار آغاز می شود.
درمان اختلالات ارتباطی متکی به دارو درمانی و نظایر آن نبوده، بیشتر جنبه آموزشی دارد و با تکیه بر توانمندیهای بیمار، وی را به سمت غلبه بر ناتوانیهایش هدایت می کند. قابل به ذکر است که هر چه افراد مبتلا به اختلالات گفتاری سریعتر به گفتار درمانی مراجعه کنند، پیشرفتهای بهتری را نشان داده و راحتتر درمان میشوند.
در مقاله دیگری ما به تحلیل سن مناسب برای گفتار درمانی کودکان پرداخته ایم، پیشنهاد می کنیم مقاله دوم را نیز مطالعه کرده تا تاخیری در روند گفتار درمانی کودکان دلبند شما پیش نیاید.
گفتار درمانی به چه کاری می آید؟
- گفتار درمانی به کودک شما کمک می کند که کلمات و زبان را بهتر درک کند و از زبان بهتر استفاده کند.
- گفتار درمانی به بهبود گفتار کودک منجر می شود.
- تمام مشکلات بلع صوت، اختلالات گفتاری و زبانی، اختلالات شناختی و مشکلات ارتباطی کودک با کمک گفتار درمانگر به صورت کامل ببرطرف می شود.
- این روش، نگرانی پدر و مادر را کاهش می دهد؛ زیرا دیگر دغدفه آینده فرزندشان و نحوه حضور او در جامعه را نخواهند داشت.
- بعد از اتمام دوره های گفتار درمانی، کودک می تواند به راحتی حرف بزند و ارتباطات مستقلی را برقرار کند.
- گفتار درمانی به بهبود اعتماد به نفس کودک و رشد شخصیت اجتماعی او کمک می کند.
در چه مواردی باید به گفتار درمانگر مراجعه کرد؟
در شرایط زیر، توصیه می شود که به یک متخصص گفتار درمانی مراجعه کنید:
- فرزند شما در تلفظ اصوات گفتاری مشکل دارد.
- کودک در بلع مشکل دارد.
- کودک شما کم شنوا یا ناشنوا است.
- کودک قادر به برقراری ارتباط کلامی یا غیرکلامی نیست و قدرت درک کلام را ندارد.
- شروع گفتار در کودک با تاخیر غیرمعمول روبرو است.
- در وجود کودک، اختلالاتی مانند اوتیسم، اختلال یادگیری و اختلالات فلج مغزی تشخیص داده شده است.
تمرین های گفتار درمانی
در این متن، تمرینات ساده و ابتدایی از گفتار درمانی به شما آموزش داده شده است که هر یک از این تمرینات را به راحتی می¬توانید در منزل انجام دهید که به تفکیک سن ارائه شده است.
1. گفتار درمانی در منزل با گفت و گو با کودک
2. برای رفتن به پارک و استفاده از وسایل بازی از او سوال بپرسید.
پسر یا دختر گلم به کدام پارک علاقه داری برویم؟ دوست داری خواهرت هم همراه ما بیاید؟ به نظرت چه بازی‌های انجام دهیم؟
3. کارهای مختلف به او بسپارید و درباره نحوه انجام آنها با او حرف بزنید.
برای مثال بازی و مراقبت از فرزند کوچکتر خانواده، می‌تواند یکی از این مسئولیت‌ها باشد. بازی با خواهرت را دوس داشتی؟ نگه داری از خواهرت که سخت نبود؟ غذایی که برای شما آوردم را دوس داشتی؟
4. بعضی از کارهای منزل را به او بسپارید.
مثلا وظایفی مانند آب دادن به باغچه و گل‌ها، مرتب کردن کمدها و ...را به کودک بسپارید و در حین انجام این فعالیت‌ها با او حرف بزنید.
5. یکی دیگر راه‌های درمانی در منزل، انجام بازی است که مثلا دارید با یکدیگر با تلفن با حرف می‌زنید.
6. اجازه دهید فرزند شما درباره بازی که با دوستان و یا افراد فامیل انجام داده، با شما حرف بزند.
7. استفاده از آینه برای گفتار درمانی در منزل بسیار سودمند است. به خصوص وقتی کودک حروف را به دلیل اینکه فک و زبان او اشتباه روی هم قرار گرفته، درست ادا نمی‌کند. این تمرین کمک می‌کند که تا جایگاه درست را متوجه گردد.
8. با استفاده از جدول زمان و پیدا کردن علت، میتوان به درمان گفتار کمک فراوانی کرد. در این روش اگر حادثه خاصی باعث شد که کودک یک مشکل گفتاری داشته باشد، باید نوشت.
10. خواندن کتاب توسط کودک در صورت داشتن سواد، یکی دیگر از راه های درمانی است که باعث می‌شود که او راحت تر از مشکل خود اطلاع پیدا کند و درمان را سریع تر بپذیرد.
11. با استفاده از قصه صوتی مناسب کودکان، اطلاعات زیادی به کودک منتقل شده و باعث می شود که به تلفظ کلمات دقت بیشتری کند.
بازی های گفتار درمانی
در این قسمت ما فقط به بیان چند مورد از بازی های مناسب می پردازیم اما در مقاله ای دیگر، بیش از 15 بازی مختلف برای گفتار درمانی جمع آوردی شده و در اختیار شما قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید: بازی های گفتار درمانی
فلش کارت‌ها
در این بازی به کودک چند فلش کارت داده شده و کودک به سرعت تصویری را که می‌بیند، می‌گوید. در این روش باید از کارت‌های ساده شروع کرد و در صورت مبارزه کودک در برابر بعضی کلمات نباید پافشاری کرد. با انتخاب فلش کارت مناسب، میتوان یک گفت و گو درست با او بر قرار کرد.
لی لی بازی
در این بازی کلماتی انتخاب شده و کودک باید آنها را 9 بار تکرار نماید. ابتدا نیاز است به طراحی زمینی با 9 شماره پرداخت. کودک با هر پرش کلمه که انتخاب شده را تکرار می‌کند. در هر دور کلمه‌ای جدیدتر به کودک باید داده شود. با انجام درست این بازی توسط کودک، برای افزایش اعتماد به نفس او کادو دادن کار ساز است.
بازی استپ هوایی
در این بازی با کودک باید توپ بازی شود و در زمان انجام آن، هر بار کلمه جدید گفته شود.
پیاده رویی
در این روش با کودک به پیاده روی رفته و زمانی که کودک کلمه منتخب را به درستی تلفظ کرد، حرکت به سمت جلو اتفاق می‌افتد. این کار علاوه بر لذت راه رفتن، باعث تحرک ماهیچه‌های دهان کودک می‌گردد.
تمارین حرکتی، دهانی و گفتاری
در این روش تمارینی با کمک عضلات قسمت‌های لب‌ها، گونه‌ها و فک و زبان صورت می‌گیرد. در این تمارین به قوی‌تر کردن مهارتهای حرکتی، دهانی می‌پردازیم.
این تمرین فرصت عالی برای ورزش بچه‌ها می‌شود. مثلا کودک باید آواهای همچون اوو، ایی را تکرار کند و بعد هر دو آنها را ترکیب کند. فرزند شما می‌تواند در این تمرین بدون باز کردن لب‌ها، گونه‌ها را پر از هوا نماید. استفاده از نی هنگام نوشیدن یکی دیگر از این تمارین است.
• حرکات زبان‌ها
فرزند شما می‌تواند به تمرین چند صدایی زبانی بپردازد مانند ب ب ب ب، ن ن ن ن و یا گفتن با اغراق کلمه برو. در این تمرین کودک می‌تواند به بیرون آوردن زبانش بپردازد و سپس آن را روی دندان قرار دهد.
• حرکات گونه
با انجام این تمرین توسط فرزند شما، تقویت عضلات گونه رخ می‌دهد. یکی از این تمارین این است که کودک لب‌های خود را ببندد و باعث انقباض گونه‌ها گردد. همچنین باید به ساخت o با لب‌های خود بپردازد و به شکل دایره‌ای دهان خود را به حرکت در آورد. تکرار این تمرین بسیار کمک کننده خواهد بود.
• ساخت حباب
باد کردن بادکنک توسط کودک باعث بهتر شدن عضلات صورت و لب‌ها می‌شود.
• زدن ساز دهنی
کنترل تنفس و فشار لب‌ها از مزیت‌های نوازندگی ساز دهنی هستند. در صورتیکه کودک در کنترل تنفس مشکل دارد، باید سعی کند با ساز دهنی صدای قوی‌تری تولید کند. چنان چه با ضعف در قسمت لب‌ها مواجه است باید تمرکز اصلی را بر نواختن نت‌ها در زمان‌های مختلف بگذارد.
• خوردن کره بادام زمینی یا خوراکی‌های شیرین
کره بادام زمینی یک خوراکی محبوب بین همه است. میتوان بخشی از این کره را به اطراف لب‌های فرزند خود بزنید تا آن را با زبان لیس زده و بخورد. این تمرین باعث تحرک زبان از یک سمت به سمت دیگر می‌گردد.
علاوه بر این تمارین والدین می‌توانند کودک را به ارتباط و صحبت کردن با دیگران تشویق کنند. در ادامه به تمارینی که با سن فرزند تناسب دارد اشاره می‌کنیم. حتما کلیه تمارین را زمانی که فرزند شما اشتیاق داشت، انجام دهید.
چگونه متوجه شویم کودک نیاز به گفتار درمانی دارد؟
- درک و فهمیدن صحبتهای فرزند شما برای دیگران به سختی صورت می‌گیرد.
- فرزند شما زمان صحبت کردن به مبارزه با کلمات می‌پردازد.
- در حین حرف زدن، لکنت و تکرار مشاهده می‌گردد.
- زمانیکه کودک نمی‌تواند در مهارت‌هایی همچون ارتباط گرفتن با دیگر کودکان و آموختن بازی موفق گردد.
- چنانچه کودک در حرف زدن و خواندن مشکلی نداشته باشد ولی در ارتباط گیری برای پیدا کردن دوست جدید و یا درخواست‌های معمولی نقص داشته باشد، نیاز به گفتار درمانی دارد.
- کودکانی که نقص پزشکی همچون اوتیسم و یا اختلال شنوایی دارند، به مراجعه به گفتار درمان نیاز جدی دارند.
درمان تاخیر در گفتار
لیت تاکر اصطلاحی است که برای کودکانی که با تاخیر در شروع حرف زدن مواجه میشوند، استفاده می‌گردد. گاهی بعضی کودکان به دلایل ناشناخته، خیلی دیرتر از بقیه هم سن و سالان شروع به حرف زدن می‌کنند.
گفتار درمانی و آموزش‌های خاص از جمله روش‌های است که برای کودکانی با تاخیر در گفتار مواجه‌اند، استفاده می‌شود. گروه درمانی، بازی درمانی و درمان در منزل توسط والدین از جمله روش‌هایی است که برای لیت تاکر یا تاخیر در گفتار استفاده می‌شود.
سنین گفتار درمانی
هر زمان که متوجه شدید کودک شما به اختلالا گفتاری و کلامی مبتلا است، می توانید به گفتار درمانگر مراجعه کنید تا مشکل او سریع تر برطرف شود. از سن 2 سالگی می توان گفتار درمانی را شروع کرد. به یاد داشته باشید هرچه زودتر گفتار درمانی را شروع کنید، بهبود و درمان کودک سریعتر خواهد بود. اگر به موقع برای رفع مشکل کودک به گفتار درمانگر مراجعه نکنید، فرزند شما به سن مدرسه می رسد و وجود چنین مشکلاتی، باعث اختلال در یادگیری، اختلال در تلفظ، حرف نزدن و تضعیف روحیه او در میان هم سالانش می شود.
به همین دلیل، در صورتی که شاهد اختلالات گفتاری در کودکان هستید، برای درمان گفتار آنها اقدام کنید تا شاهد مشکلاتی مانند پرخاشگری، اختلالات یادگیری، کاهش اعتماد به نفس، مشکل در برقراری ارتباط و... نباشید!
مجموعه فرزندان برتر، برای گفتار درمانی هر گروه سنی مطلبی تدارک دیده است که در هر قسمت ارجاعاتی به مطلب مربوطه داده شده است.
- گفتار درمانی کودک 2 ساله
- گفتار درمانی کودک 3 ساله
- گفتار درمانی کودک 4 ساله
- گفتار درمانی کودک 5 ساله
گفتار درمانی کودک کمتر از دو سال
در این سن کودک توانایی صحبت نداشته و فقط آواهایی تولید می‌کند و تشخیص اینکه کودک به درمانگر نیاز دارد، راحت نیست. میتوان در این سن، آواهای همچون دا، ما را تکرار کرد تا کودک نیز آنها را بگوید. و با تشویق والدین، کودک علاقه بیشتری برای ساخت آواهای جدید دارد.
در این سن کودک می‌تواند اسامی را تکرار کند مانند اسم خودش و یا اسم اشخاص نزدیک به او مثل اسم خواهر، برادر، عمو، خاله، دایی و همچنین می تواند اسم اعضای بدن مثل دست، مو و چشم را تکرار کند. اسامی دیگری که می توانند به او از لحاظ گفتاری کمک کند، تکرار اسم اشیا مثل تخت و مسواک و اسامی خوراکی های ساده مانند، نان، شیر و کره می‌باشد. تکرار اسم حیوانات مانند هاپو، پیشی، ماهی و... می‌تواند روند پیشرفت را تسریع کند.
همین طور میتوان از ادوات پرسشی و قیدهای مکان استفاده کرد. این ادوات پرسشی می‌تواند چی، این چیه، کجا، کی و قید های مکان مانند اینجا، بالا، پایین، داخل باشد. در مراحل بالاتر ترکیب دو لغت در کنار همدیگر مانند ماشین اینجاست، توپ منه، جوجو رفت کمک به سزایی به کیفیت گفتار می‌کند.
برای مطالعه بیشتر به صفحه گفتار درمانی کودک 2 ساله مراجعه نمائید.
گفتار درمانی کودک ۲ تا ۳ سال
- انواع واژه ها در زبان فارسی که می‌تواند شامل: اسم، فعل، قید، صفت، ضمیر و جملات پرسشی باشد.
- اسم وعده های غذایی مانند: صبحانه، ناهار، میان وعده، شام و...
- اسم مکان هایی که کاملاً باب و شناخته شده هستند مانند: حمام، اتاق، پارک و فروشگاه
- اسم مشاغلی که کودک به طور مستقیم و یا غیر مستقیم با آنها سرو کار دارد مثل شغل پدر، دکتر پلیس و معلم
- اسم رنگ هایی که ساده تر و کودک توانایی نامیدن آن ها را دارد
- از کودک خواسته شود تا اعداد ۱ تا ۱۰ را به صورت شمارشی بیان کند7
- نام بردن و تکرار پدیده های جوی مانند: باران، برف، ماه، ستاره و خورشید
- ضمیر های گوناگون مانند تو، من، شما، خودمان و خودش
- استفاده از انواع واژه های پرسشی مانند: چقدر، چند، کدام، چه کسی، چکار و چرا
- از او خواسته شود تا حروف اضافه را به درستی در جملاتش استفاده کند این حروف اضافه می‌تواند به، با، از، در، را، تا، ولی و چون باشد
نکته بسیار ضروری در مورد این کودکان این است که جملات این گروه سنی بایستی حتما بیشتر از سه کلمه باشد. به عبارتی جمله کودک حداقل باید دارای فعل فاعل و مفعول باشد.
باید به این نکته توجه گردد که برای اینکه گفتار درمانی شروع کنید، نیازی به عجله نیست. مهارتهای ارتباطی و زبانی کودکان با افزایش سن بهبود می‌یابند. صبر لازمه این مسیر است.
پیشنهاد می کنیم، صفحه گفتار درمانی کودک 3 ساله را مطالعه بفرمائید.
گفتار درمانی کودکان 3 تا 4 سال
نکته حائز اهمیت در این گروه سنی این است که به مرور جملات پسندیده‌تر و زیباتر را در روابط اجتماعی خود بیان می‌کند مثلا در گفتگو با همسن و سالان یا بزرگتر از خود، لغات بفرمایید، خواهش می کنم، آفرین و جملات دیگری مانند منم شما رو دوست دارم و مرسی که منو به پارک بردین را به خوبی بیان می‌کند.
گفتار درمانی کودکان 4 تا 5 سال
دانستن سه نکته در گفتار این گروه سنی مهم و ضروری است. اول از همه، این گروه سنی بسیار کنجکاوتر نسبت به کودکان کم سن‌تر از خود هستند و مدام سوالات کنجکاوانه از بزرگترهای خود می‌پرسند. دوم ناروانی در گفتار این کودکان وجود ندارد و قطعا ضعف در روانی گفتار می تواند ناشی از مشکلات گفتاری باشد و نهایتا اینکه این گروه سنی در صرف افعال خطا ندارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره گفتار درمانی این گروه سنی، به صفحه گفتار درمانی کودک 5 ساله مراجعه نمائید.
تکنیک و تمرینات گفتاری برای کودکان تازه متولد شده و نوپایان
1- از صداهای ساده استفاده کنید
2- به آرامی صحبت کنید
3- با کودکان بازی کنید
4- به کودکان بگویید در حال انجام چه کاری هستند
5- برای کودک شعر بخوانید
6- ارتباط کودک را تشویق کنید
دانلود نرم افزار آموزش گفتار درمانی بیان
این نرم افزارها باعث میشوند که آموزش و یادگیری به راحتی اتفاق بیفتد. به دلیل محیط جذابی که در این نرم افزارها به کار رفته، به راحتی مورد استقبال کودکان قرار می‌گیرند. این نرم افزارها هم به تنهایی کارآمد بوده و گاهی در کنار جلسات گفتار درمانی تجویز میشوند.
از جمله این نرم افزارها، به نرم افزار تولید بیان نسخه خانگی میتوان اشاره کرد که برای تلفظ حروف فارسی بسیار مفید است. یکی از ویژگیهای این نرم افزار این است که به راحتی استفاده می‌شود. همچنین این نرم افزار پشتیبانی بسیار خوبی دارد. در این نرم افزار نحوه استفاده آن به خوبی بیان شده است.
هزینه گفتار درمانی در منزل
در ارتباط با هزینه گفتار درمانی کودکان مخصوصا در منزل، بسیار گسترده است که برای هر حیطه می توان هزینه متفاوتی بیان کرد، به همین دلیل، درمانگران مجموعه فرزندان برتر، مقاله مفصلی در ارتباط با هزینه گفتار درمانی در منزل برای کودکان نوشته اند که پیشنهاد می کنیم برای کسب بیشتر این مقاله را مطالعه بفرمائید.
خدمات کار درمانی و گفتار درمانی را بیمه حمایت نمی‌کند. این خدمات هزینه‌ای به خانواده‌هایی که دارای فرزند دارای اختلال هستند وارد می‌کند. طبق گفته فائزه دهقان که جز هیئت علمی کاردرمانی است، حدود 44 هزار تومان برای هر نیم ساعت کار درمانی و گفتار درمانی باید پرداخت شود.
در صورتیکه خانواده‌ای از پس این هزینه بر نیاید، مشکلات فرزندش نه تنها حل نمی‌شود، بلکه روز به روز اعتماد به نفس کمتری در کودک ایجاد می‌شود. پیشنهاد می‌شود در صورت نداشتن هزینه این خدمات، از روش گفتار درمانی در منزل توسط والدین استفاده گردد.