گفتار درمان
توسعه مهارت های دهان و دندان، زبان و ارتباطات را ارتقاء می دهد
تمرکز بر نقاط عطف توسعه برای زبان پذیرنده و بیانگرنگرانی های مربوط به کودکان مبتلا به اختلالات عصبی، ناتوانی های یادگیری، تاخیر در رشد، لکنت، آپراکسی کلامی و دهانی، اختلالات گفتاری و شنوایی، و اختلالات شنوایی سیستم های ارتباطی تقویت کننده، زبان اشاره و خواندن لب را در صورت لزوم توصیه می کنداعتماد به نفس و مهارت های گفتاری عمومی را توسعه می دهد
بهبود تغذیه و بلع مشکلات، که ممکن است شامل تغییر بافت رژیم غذایی، ورزش کردن عضلات تضعیف شده و یادگیری راه های جدید برای فرو بردن اجتماعی سازی و رشد عاطفی، پردازش حسی، و همچنین توجه و توانایی های شناختی را در نظر می گیردپشتیبانی از خود دفاع، آموزش و پرورش خانواده و یک رویکرد جامع در مورد نیازهای بهداشتی و پزشکی
شاخص هایی که کودک شما نیاز به گفتار درمانی دارد
استفاده از کلمات یا حرکات برای برقراری ارتباط با 12 ماه
تماس با مخاطب را حداقل می کند و یا حتی نمی خواهد با 12 ماه ارتباط برقرار کند
خوردن غذای نرم نرم در 12 ماه یا مشکل با گذر از بافت مواد غذایی است
احکام دو کلمه ای را تا 2 سالگی نگذارید
به نظر نمی رسد که شما را بشنود یا شنوایی "انتخابی" داشته باشد
بزرگسالان علاوه بر مادر و پدر مشکل فرزند شما را پس از 3 سال دشوار می دانند
به نظر می رسد مشکل در یادگیری صدا با حروف در مهد کودک و مهد کودک است
دشواری دنبال کردن مسیرها یا حل مسئله در مدرسه است
تشخیص یک کم شنوایی در هر سنی - از جمله قبل از سن 1 سالگی
دارای یک تاریخچه عفونت گوش و یا لوله های مزمن است
"استاکر" بیش از 5 سال سن
در این مطلب می توانید درباره گفتار درمانی کودک، بازی های گفتار درمانی، آموزش گفتار درمانی، کلینیک گفتار درمانی اطلاعات بسیاری کسب کنید.
گفتار درمانی چیست ؟
عمده ترین اختلالات گفتاری، عقب ماندگی ذهنی است که خود می تواند پایه گذار بسیاری از اختلالات دیگر باشد. در بحث مشکل جسمی باید به نقیصه های کم شنوایی و ناشنوایی، کم بینایی یا نابینایی اشاره کرد. در سیستم شنیداری، بیان گفتار از طریق شنیدن حاصل می شود که چنان چه اختلالی در این قسمت به وجود آید، تأخیر در رشد زبان و گفتار، قابل مشاهده است.
کودکانی که از سلامت فیزیکی و عاطفی برخوردارند، در تکلم، استقلال یافته تر از کودکانی اند که در خانواده های پر تنش زندگی می کنند. در این خانواده ها رشد حسی و حرکتی، با محدودیت پیش می رود زیرا زبان، نیاز به یک هماهنگی عصبی دارد و تأخیر در مهارت های حسی و حرکتی، رشد گفتار را کُند و با مشکل روبه رو می سازد.
در عملکرد گفتار، نقش هوش طبیعی را نباید نادیده گرفت؛ هوش می تواند شناخت نمادها را به همراه داشته باشد تا فرد، از دیگر عملکردهای شناختی هم چون توجه کردن، شناسایی و ایجاد ارتباط و ذخیره ی آن در حافظه بهره گیرد.ارزیابی و مطالعه دقیق اختلالات گفتار و زبان یا اختلالات ارتباطی و همچنین نوتوانی و بازتوانی، اختیارات متخصصین گفتار درمانگر است.
مادر،الگویی مناسب و مثبت در راستای رشد گفتار کودک است که این ارتباط عاطفی نباید خدشه دار شود و خلل و انحرافی در آن شکل گیرد. باید توجه داشت که رشد زبان از لحاظ جنسیتی در دختران، زودتر و بیش تر از پسران آغاز می شود؛ به خصوص در خانواده های تک فرزندی که توجه زیادی به آموزش زبان فرزند می شود.
کودکان علاقه ی زیاد به عضو شدن در گروه همسالان خود دارند و تلاش زیادی در این جهت، انجام می دهند تا بر رشد و پیشرفت گفتار خود بیفزایند؛ در واقع انگیزه صحبت کردن در گروه های هم سن، افزایش می یابد و به طور دسته جمعی به تماشای تلویزیون و یا نقاشی و نوشتن می پردازند.
مشکلات گفتاری را می توان در مرز بین 12 تا 24 ماهگی مشاهده کرد. در این سن، کودک به جای گفتار باید بتواند از علم اشاره به خوبی بهره ببرد مانند (بای بای یا بَه بَه) و در تقلید صداها مشکلی نداشته باشد مانند تقلید صدای یک حیوان، جیغ زدن و...
زمانی که سن کودک از 2 سالگی فراتر رفت، باید بتواند صداها و لغاتی را بیان کند و فقط مختص یک صدا یا لغت – آن هم تکراری – نباشد. در صحبت کردن، خانواده ها باید به تُن صدا و گرفتگی آن توجه داشته باشند. کودکانی که در این سن، در انجام کارهای ساده، با مشکل مواجه می شوند، جملات را به طور کامل بیان نمی کنند و فقط از کلمات محدود استفاده می نمایند و به طور کلی در فهمیدن و درک مطالب مشکل دارند،در معرض خطر قرار دارند و به منظور پیش گیری از مشکلات گفتاری باید توجه بیش تری به آنان نمود.
در چنین شرایطی است که اگر والدین متوجه مشکلات خاصی در روند گفتاری فرزند خود بشوند حتما باید از کمک تخصصی یک گفتار درمانگر بهره برده و مشاوره لازم را داشته باشند.
چه زمانی به گفتار درمان نیاز داریم؟
تاخیر در شروع گفتار در کودکان
اشکال در تلفظ اصوات گفتاری
عدم برقراری ارتباط کلامی یا غیر کلامی از سوی کودک
کم شنوایی یا ناشنوایی
اشکال در درک کلام
اختلال در بلع
در صورت تشخیص بروز هر یک از اختلالات فلج مغزی، اوتیسم، اختلال یادگیری ،گفتار درمانی در آغاز به شناسایی ماهیت گفتار و زبان و رشد طبیعی آن و سپس به بررسی اختلالات مربوط پرداخته و در جهت رفع آنها می کوشد.
در یک عبارت کوتاه می توان گفت هرگاه نحوه صحبت کردن گوینده بیش از محتوای سخن او، توجه شنونده را به خود جلب کند، وی مشکوک به اختلال گفتاری است. هرگونه اشکالی در نحوه گفتار و یا ناتوانی در درک گفته های دیگران می تواند موجب اختلال در روابط اجتماعی شخص مبتلا گردد.
این مسئله به نوبه خود موجب صدمات روحی و عاطفی و متزلزل شدن بهداشت روانی فرد و خانواده می شود. این نارسائیها مانند بسیاری از بیماریها، مزمن تر گردد، عواقب ناگوار بیشتری خواهد داشت. بنابراین ارائه هر چه سریعتر و بهتر خدمات گفتار درمانی برای اشخاص مبتلا ضروری است. در این همکاری سایر متخصصین که بیماران مبتلا به اختلالات گفتار و زبان به آنها مراجعه می کنند، برای تشخیص به موقع و ارجاع مناسب، حیاتی و ارزشمند است.
ارزیابی و مطالعه دقیق اختلالات گفتار و زبان یا اختلالات ارتباطی و همچنین نوتوانی و بازتوانی، اختیارات متخصصین گفتار درمانگر است.روند ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتار و زبان در گفتاردرمانی مانند سایر بیماریها شامل معاینات و بررسیهای ویژه می باشد.در مرحله بعدی و پس از تشخیص ویژگیهای اختلال، درمان بیمار آغاز می شود.
درمان اختلالات ارتباطی متکی به دارو درمانی و نظایر آن نبوده، بیشتر جنبه آموزشی دارد و با تکیه بر توانمندیهای بیمار، وی را به سمت غلبه بر ناتوانیهایش هدایت می کند. قابل به ذکر است که هر چه افراد مبتلا به اختلالات گفتاری سریعتر به گفتار درمانی مراجعه کنند، پیشرفتهای بهتری را نشان داده و راحتتر درمان میشوند.
تمرین های گفتار درمانی
در این متن، تمرینات ساده و ابتدایی از گفتار درمانی به شما آموزش داده شده است که هر یک از این تمرینات را به راحتی می¬توانید در منزل انجام دهید که به تفکیک سن ارائه شده است.
نکته حائز اهمیت در اینجا این است که اگر در تمریناتی که در ادامه معرفی شده است، فرزندتان دچار مشکل است و به سختی واژه های ارائه شده را بیان می‌کند مشورت با گفتار درمانگر ضروری است.
• گفتار در کودک دو ساله (18 تا 24)
در این سن کودک می‌تواند اسامی را تکرار کند مانند اسم خودش و یا اسم اشخاص نزدیک به او مثل اسم خواهر، برادر، عمو، خاله، دایی و همچنین می تواند اسم اعضای بدن مثل دست، مو و چشم را تکرار کند. اسامی دیگری که می توانند به او از لحاظ گفتاری کمک کند، تکرار اسم اشیا مثل تخت و مسواک و اسامی خوراکی های ساده مانند، نان، شیر و کره می‌باشد. تکرار اسم حیوانات مانند هاپو، پیشی، ماهی و... می‌تواند روند پیشرفت را تسریع کند.
از دیگر نکاتی که به گفتار در این گروه سنی می تواند کمک کند استفاده از افعال ساده مثل افعال ماضی مانند رفت، افتاد، برگشت و افعال امر مانند بیا، بشین، برو و... است .
همین طور می‌توان از ادوات پرسشی و قیدهای مکان استفاده کرد. این ادوات پرسشی می‌تواند چی، این چیه، کجا، کی و قید های مکان مانند اینجا، بالا، پایین، داخل باشد. در مراحل بالاتر ترکیب دو لغت در کنار همدیگر مانند ماشین اینجاست، توپ منه، جوجو رفت کمک به سزایی به کیفیت گفتار می‌کند.
• گفتار در کودک ۲ تا ۳ ساله (۲۴ تا ۳۶ ماه)
گفتار در این گروه سنی با تداوم تمرینات و استفاده از واژه هایی که در زیر به آنها اشاره شده انجام می-شود.
انواع واژه ها در زبان فارسی که می‌تواند شامل: اسم، فعل، قید، صفت، ضمیر و جملات پرسشی باشد.
اسم وعده های غذایی مانند: صبحانه، ناهار، میان وعده، شام و...
اسم مکان هایی که کاملاً باب و شناخته شده هستند مانند: حمام، اتاق، پارک و فروشگاه
اسم مشاغلی که کودک به طور مستقیم و یا غیر مستقیم با آنها سرو کار دارد مثل شغل پدر، دکتر پلیس و معلم
اسم رنگ هایی که ساده تر و کودک توانایی نامیدن آن ها را دارد
از کودک خواسته شود تا اعداد ۱ تا ۱۰ را به صورت شمارشی بیان کند7
نام بردن و تکرار پدیده های جوی مانند: باران، برف، ماه، ستاره و خورشید
ضمیر های گوناگون مانند تو، من، شما، خودمان و خودش
استفاده از انواع واژه های پرسشی مانند: چقدر، چند، کدام، چه کسی، چکار و چرا
از او خواسته شود تا حروف اضافه را به درستی در جملاتش استفاده کند این حروف اضافه می‌تواند به، با، از، در، را، تا، ولی و چون باشد
نکته بسیار ضروری در مورد این کودکان این است که جملات این گروه سنی بایستی حتما بیشتر از سه کلمه باشد. به عبارتی جمله کودک حداقل باید دارای فعل فاعل و مفعول باشد.
• گفتار در کودکان ۳۶ تا ۴۸ ماهه
طبیعتاً در گفتار این کودکان، جملات و واژه‌های استفاده شده مقداری پیچیده‌تر و دشوارتر از گروههای سنی قبلی خواهد بود. به عنوان مثال این گروه سنی بایستی قابلیت بیان کردن نام اشکال هندسی بعد از دیدن شکل آنها را داشته باشند و یا اسم مکان های دورتر از منزل را بیان کند. نکته حائز اهمیت در این گروه سنی این است که به مرور جملات پسندیده‌تر و زیباتر را در روابط اجتماعی خود بیان می‌کند مثلا در گفتگو با همسن و سالان یا بزرگتر از خود، لغات بفرمایید، خواهش می¬کنم، آفرین و جملات دیگری مانند منم شما رو دوست دارم و مرسی که منو به پارک بردین را به خوبی بیان می‌کند.
• گفتار در کودکان ۴۸ تا ۶۰ ماهه
در این گروه سنی، گفتار به صورت کامل انجام می‌شود. کودکان با بیان جملات پی‌در‌پی گفتگو می‌کنند و تلاش می کنند تا اخبار و وقایعی که از بزرگترهای خود شنیده اند را به صورت کامل و صحیح بازگو کنند همینطور در مورد حوادث و روزمرگی‌هایی که در طول روز برای آنها اتفاق افتاده کاملا توضیح می دهند.
دانستن سه نکته در گفتار این گروه سنی مهم و ضروری است. اول از همه، این گروه سنی بسیار کنجکاوتر نسبت به کودکان کم سن‌تر از خود هستند و مدام سوالات کنجکاوانه از بزرگترهای خود می‌پرسند. دوم ناروانی در گفتار این کودکان وجود ندارد و قطعا ضعف در روانی گفتار می تواند ناشی از مشکلات گفتاری باشد و نهایتا اینکه این گروه سنی در صرف افعال خطا ندارند.
تکنیک و تمرینات گفتاری برای کودکان تازه متولد شده و نوپایان
1- از صداهای ساده استفاده کنید
از صداهای ساده ای مانند /aa/ /ma/ /da/ برای کودک تازه متولد شده استفاده می شود. این صداها به کودک کمک می‌کند تا گوش کند و تلاش برای تقلید آنها انجام دهد که نتیجتا در آینده برای صحبت کردن به آن¬ها کمک خواهد کرد
2- به آرامی صحبت کنید
آرام صحبت کردن باعث می‌شود تا کودک سخنان شما را درک کند. هنگام صحبت کردن با کودک حتماً با او تماس چشمی داشته باشید و با آرامش صحبت کنید. اگر کودک آوای یا کلمات شما را اشتباه تلفظ کرد، شما آن¬را تصحیح کرده و دوباره بیان کنید
3- با کودکان بازی کنید
بازی کردن با کودکان به آنها اعتماد به نفس می‌دهد و باعث می شود آنها به صحبت کردن ترغیب شوند
4- به کودکان بگویید در حال انجام چه کاری هستند
وقتی کودکان در حال غذا خوردن، بازی کردن و کارهای این‌چنینی هستند، از آن¬ها سوال بپرسید و به آن¬ها بگویید که در حال انجام چه کاری هستی؟ به عبارتی از آنها بخواهید که در مورد فعالیتی که انجام می‌دهند توضیح دهند
5- برای کودک شعر بخوانید
شعر خواندن برای کودکان خصوص زمانی که با ریتم و آهنگ همراه باشد به شدت کمک می-کند تا وضعیت گفتاری او به سرعت بهبود پیدا کند
6- ارتباط کودک را تشویق کنید
و هرگونه تلاشی که کودک برای برقراری ارتباط کلامی با شما و دیگر اطرافیان می‌کند، نیازمند تشویق است. این تشویق در ابتدا اعتماد به نفس کودک را بالاتر می¬برد و در سنین بالاتر مانند سن بلوغ کمک می¬کند تا رابطه بهتری با والدین خود داشته باشد.
گفتار درمانی
گفتار درمانی چیست
گفتار در کودکان
